diSiLLuSioNmEnTs

"MALIGNANT SEPARATION OF 1999"

It is, so they thought, the solution to this marriage-from-hell, the answer to a battered woman’s prayer, the remedy for the hopeless case of polygamy, the super-hero who saves the innocent victims from those bad villains.

With all these, we all did get hurt. And with all those, we have cut our hearts deeply leaving scars – scars that would, for all eternity, remind us of that painful recollection we have had. It is embodied in those scars that our existence has shaken the core of the earth and was blown by the winds of time. Yes, my parents separated.

All went by so fast as if it never happened. I and my brothers had endured all the pains and strive of what my father has become. Everyday seemed like an endless torment – a scenario you never wished to have seen.

We have been bounded to the stereotypes of our old-aged tradition – that family and God work hand in hand resulting to quarrels and injury – my father left home not to work but to find another haven, we, becoming juvenile delinquents, who were so rebellious and unstoppable ignoring the real epitome of the home as a means of escape.

It did set us free from the grasp of the monstrous monster. It gave us space – some air to breathe – and another shot to a might-be-so-good-a-relationship. It became our fall-back who were led astray by his selfish thirst for lust, money, power and justification for all the transgressions that have had arisen. It is letting lose from strangulation of all the complexities of married life towards a road leading to nowhere. Empathy does not justify the recurring commotions nor does pity rationalize the sorrows one has suffered – a nadir to all your grievances – an unfathomable pit of the disfigurement of one’s heart and mind.

"THE AWAKENING"

I have known many and different kinds of people in my life. I’ve met men who are caring and sensitive and men who are cruel and calculating. I’ve known women who are sincere and honest and women who are jealous and hateful. I’ve seen smiles filled with lies and tears wet with truths. I’ve shared time with those who have needed me and I’ve been by myself when I was in need. I’ve been associated with people who are dreamers but not doers and with people who make promises but never keep them. I’ve found myself learning how to understand all these personalities and to avoid those that cause my life’s sadness.

With all these, one gets to go through and discover what fate has in stored for us – a submission of one’s self, of one’s being, of one’s soul, for any living and existing soul there is no matter what, regardless of faith and upbringing.

Every time I talk about fate's reasons of all I am going through right now, I can't help but be nostalgic - a question of why all the pain after all the strives and sufferings, of difficulty to understand and grasp all that there is right now, of why certain things needed to happen. It made and continuously makes me breed butterflies in my stomach every time thoughts such as these go 'round my mind. My paranoia's slowly eating me. I hope someday, sooner or later, I will have that strength and courage to face the world again with head held high and heart willing to embrace such enormous change no one dares to.

These are the derailments in me – a transition of all my emotions and being; a pilgrimage in search of truth, justice, peace, friendship and love.

With all these in you, we may be able to find that happiness our hearts have long been longing for. We turn away from making a barrier out of the fantasies we always deem real. We get to accept the world and its imperfections and ignore all our disillusionments, anxieties, infirmity and bewilderments. We unleash our capacities to think harmoniously with the world and everything there is and have that creativity in looking towards life in a very optimistic way. Sooner or later, we begin to see clearly the mode in which we can affect the world, its people and by the manner that we too are affected by it. We begin to see that our wreckness changes into clearness, our entrapments to liberty, dissatisfaction and forlorn to exhilaration, and our anxieties to tranquillity. “For he who pursues righteousness and kindness will find life and honor (Proverbs 21:21).”

i aM sTiLL ThaT JoSepH

"SEVERE MILITARY TORTURE OF 1997

After my father’s “Benign Mutation”, another wave came. This wave was the “Severe Military Torture” – an upgrade to the low-level oral aversion of 1996.

This time, I experienced yet another agonizing moment that would depict the Passion of Christ.

I can still remember the perfect display of my acts; kneeling on mongo seeds and rock salt, belt-buckle whipping, and getting locked on the comfort room are a few examples of my arduous punishments.

Would it be reasonable to hurt somebody due to plain emotional instability and pure fascist rule?

The former would be highly revocable to contend with the justification of prudent parental moral obligation but the latter was an intense freedom from the thought that I would never be able to experience a caring father forever.

But even after all that has happened, I still dreamt that one day, I would find a logical, reasonable, and acceptable explanation behind his inane hurting. I was the hopeful one among my kith and kin.

That even when everything went topsy-turvy, I would still be a Joseph who would be highly optimistic and dream that someday, everything would be fine.

It hurts.

It hurts a lot.

"ACUTE PHYSICAL ABUSE OF 1997 – 1998"

The pangs and the wounds didn’t seem to heal. I wouldn’t dream that after a few weeks, months, or a year, I would still suffer the same, if not more, than what I had received from the iron clad, rock hard grip of my father’s hands.

But sadly, he still was the never tiring abusive head of the nearly crumbling home that we used to know.

Now, he treats us like toys – enjoying the pointless battering and unexplainable blabbering. It was the complete transformation of a once humane father to a monster I wish I never had known before.

At the occurrence of remembering what had happened, I can’t help myself but cry– of how dad beat mom up, of how he maltreated us, of how he placed me inside a sack, hang me upside down and of how he planned of shooting me at the head, of how he punched me and of how I suffered the pain it caused.

to be continued...

ePiToMe oF a mAn's DaRknEsS

"There are 6 billion people in this world - some are running scared, some are coming home, some tell lies to make it through the day, some are evil men struggling with good, some are good struggling with evil."

Family had always been the strongest foundation to a man's life. It is where he begins; it is where he draws back.

As the Microsoft Encarta Encyclopedia states, a family is the basic social group united through bonds of kinship or marriage, present in all societies. Ideally, the family provides its members with protection, companionship, security, and socialization. The structure of the family and the needs that the family fulfils vary from society to society. The nuclear family—two adults and their children—is the main unit in some societies.

It may be funny to some people, but having a dad who would shout at you every 4:00AM of your weekday just to go to school, shout at you to get up using words of extreme descriptive and emotional sensation that you don’t need to hear just to tell he’s mad, and physically hurt you just to have you eat your breakfast without even having the slightest feeling of holding back, is not really an anecdote to those who are suffering or had suffered the extreme showcase of father-son love. It was like cancer – an agonizing experience that will slowly and painfully devour you.

The traumatizing experience that I had with my dad started in a very early stage until it slowly consumed the rest of my humane perception of him.

Let me put it in four stages:

“BENIGN MUTATION OF 1996"

In my family with 5 siblings, I can be considered as the blacksheep among the rest. I wouldn’t always go with him anywhere he goes.

The year was 1993. It was one of the most amazing years that I can remember with him, aside from the darkest decades that I endured, being my father. He was cool. A law enforcer for a dad was a child’s, during my time, dream dad. He would always bring me to school wearing his overly cool police uniform and would, again fetch me after his work. It was great calling him my father.

But not all stories go too well. It was not a fairy tale. Years went on and here I saw that my father was suffering from "Benign Mutation."
It was the year 1996 when everything changed. Setting aside the complex strata of Philippine political destabilization and politically incurred rallies, my dad underwent a sudden phenomenal and abrupt change.

He turned into a monster.

He started to act weird towards us, towards me. He was hostile, unreceptive, harsh, and tough. He treated us with utmost distaste. He started shouting at us for no valid reason at all. Whip us with his belt for petty mischief.

Would your father whip you for playing with the fixtures on the clothesline? Well, my father did.

It was sad to say that from that point on, I started to feel something was different. Things would never be the same - that I will have this kind of person in front of me for a decade of sadness and hate.


to be continued...

nGiti

Nasa Dumaguete ako sa kasalukuyan - nakikipag-sapalaran pa din sa libo-libong mag-aaral sa pamantasan ng Silliman. Magbe-bente kwatro na ako. Kung iisipin eh dapat nagtatrabaho na ako. Nasa eskwela pa din ako hindi dahil bobo ako kundi dahil sa palipat-lipat ako ng pamantasan.

Iba ang diyalekto dito - Bisaya kung tawagin. Mahirap sa umpisa lalo na't hindi ako nasanay sa ganung klaseng pananalita. Pero kailangang matuto. Mahirap na kaseng mabenta! (Joke lang po!)

Matagal-tagal na din akong hindi nananagalog dito kaya naisipan kong mag-trip gamit ang aking celfon. Hindi kasi sanay ang mga tao dito sa Tagalog. Nakakaintindi sila, oo, pero inaamin din nilang nahihirapan sila sa pagsasalita nito. Dahil sa wala akong magawa, may na-isip akong gawin. Bago ako matulog eh naisipan kong magpadala ng mensahe sa mga kaibigan ko. At heto ang naging laman nun:

"Matagal-tagal na din akong hindi nananagalog. Bisaya na lang kase araw-araw. Kaya eto. Hmm.

Kainis isipin na nalulungkot pa din ako lalo na kapag naaalala ko ang mga napagdaanan ko. Pilit ko mang iwasan ay nagpupumilit itong bumalik sa aking isipan. Nalulungkot ako at may mga tao akong nasaktan. Pasensya na po. At salamat sa patuloy na pag-unawa. Alam ko pong hindi sapat ang lahat ng mga salitang ito para maibsan ang sakit at sama ng loob na naidulot ko. Tinatanaw ko pong malaking utang na loob ang makilala kayo at maging parte ng aking masalimuot na buhay. Sa konting panahong nagkakilala tayo, ang dami ko pong natutunan. Salamat po.

-Mico"

Apat na bahagi ang mensahe. Salamat at uso ang unlimited texting. Mahirap na kaseng magpaload lalo na't napakamahal na ng mga bilihin. Sabay hang ng celfon ko. Kainis!

"Hala Mico, mura man intawon kag magpakamatay ani mesidja! Mura naman kag namiya-miya! Naunsa man intawon ka oi?! (Hala Mico, para ka namang magpapatiwakal sa mensahe mo! Namama-alam ka na ba? Ano ba'ng nangyayari sa'yo?)"

Naalimpungatan ako. Napatawa. May nag-aalala pa din naman pala sa akin kahit papaano.

Ang weird nga lang ng ibang tao. Akala nila eh magpapakamatay daw ako. Nag-eemote na sana ako pero hindi ko napiligilang mapatawa. Napa-isip tuloy ako. "Mukha bang namama-alam na ako?! Hindi naman ah!" Paulit-ulit kong binasa ang mensahe ko. Wala naman akong nakitang rason para makapag-isip sila ng ganoon.

Ang dami kong replies na natanggap. Naging epektibo ang akin mensahe. Natatawa nga ako sa ibang nagrereply kase dumudugo na daw ilong nila sa kakabasa. Ang iba nama'y nagpasalamat.

"Mico, lalum kaayo! (Mico, ang lalim naman n'un!) Love you!" text ni Joyce.

"Smile! Thank you! Makahilak kog popcorn aron. (Baka umiyak ako ng popcorn neto!)" naging sagot ni Abby.

Hindi ko na nabasa lahat ng mga replies nila. Umaga na noong nakita kong puno ng mga mensahe ang inbox ko. Nakatulog na kase ako. Ganoon pa man, naging masaya ang gising ko. Bumalik ang ngiti sa mukha ko. Salamat po sa inyo!

kaPiGhaTiaN

Ano ba ang meron sa buhay at ba’t parang lahat ng tao ay nag-aasam ng mga bagay na hindi naman nasasalat? Kailan pa kaya nila maiintindihan na tanging pag-ibig at pagkakaibigan lamang ang mga bagay na makabuluhan? Dahil doon, tayo ay nagiging malungkot, nagiging marupok. Hinuhusgahan natin ang ibang tao. Nakakasakit tayo. Lingid sa ating kaalaman na sa bawat mapangahas nating ginagawa ay unti-unti natin sinasaktan ang ating mga sarili. Oo, nahihilom din ang sugat nito. Kasabay ng paghilom nito ay ang panghabang-buhay na pilat na hindi mabubura ng panahon.

Lahat ng ito ay mga kapighatian ko – ang pagbabago ng aking mga nararamdaman, aking mga pananaw, at ng aking pagkatao.

Madalas, maingay ako sa silid-aralan. Sabi nga ng mga kaklase ko, kulang daw ako sa pansin. Sabi naman ng iba eh nahihibang na daw ako. Ginagawa ko lang naman iyon sa pag-aakalang makakalimutan ko din ang lahat. Ayoko lang naman kaseng maging malungkot pagna-aalala ko ang mga bagay.

Paminsan-minsan nama’y nagtataka sila kung ba’t tatahimik na lang akong bigla. “Wala ito,” tanging naisasagot ko. Naghahanap ng katahimikan ang magulo kong isipan. Dinadamdam ang bawat pintig ng aking puso. Masayang malamang buhay pa ako at nabigyang muli ng pagkakataong magawa ang mga bagay na dapat kong gawin – na magmahal ng walang kapalit.

Ang bilis ng oras. Parang kelan lang noong siya’y umalis.

“Nalulungkot ako ngayon kase wala ka. Nalulungkot ako kase nangungulila ako sa’yo. Nalulungkot ako. Hindi ko alam kung bakit. Ewan. Basta.”

Ang dami ko nang pinagdaanang kabiguan sa aking buhay. Ganoon pa man, lahat ng iyong ay naging panandali-an lamang. Binuksan ng pagkakataon ang aking mga mata sa mga katotohanang nakapalibot sa akin. Kung minsan, nabibigo akong kilalanin na ang dami pala ng mga bagay na dapat kong pasalamatan. Naging bulag ako – nabulag sa kadahilanang nakikita ko lang ang gusto kong makita. Bingi ako dahil naririnig ako lamang ang mga gusto kong marinig. Ang mga Unti-unting nananalaytay sa aking ugat at unti-unti intong nilalason ang aking isipan. Alam ko na ang dami ng hindi sumasang-ayon dito.

Sabi nga ni Ina dati, miserable daw ang buhay ng tao kase pinili niyang tahakin ang ganoong landas. Kaya nagiging matigas hindi lang ang ulo ng tao pati na rin ang puso neto. Hindi natin namamalayan na ang mga bagay na ating ginagawa ay hindi na tama. Na tayo ay nakakasakit na. Ako ay miserable kase ginusto ko iyon. Siguro kailangan ko pang buksan ang aking puso, makinig sa mga dapat kong pakinggan.

Ang daming pagkakataong tinatago natin ang totoo nating nararamdaman. Natatakot tayong husgahan. Nalilito ako. Hindi naman kase lahat ng tao ay ganoong landas ang tinahak. Siguro nagbunga ito dahil sa mga bagay na ipinapakita ng lipunan. Nabubuhay tayo sa mapanlinlang na mundo. Nagbabalat-kayo.

PaGhaHanGaD

May mga bagay-bagay na mahirap palita’t alisin kung ikukumpara sa iba lalo na’t nakasanayan na natin ito. Ang mga bagay na parati nating iniisip ay hindi na umiiba’t sinusunod lamang ang mga nakasanayan na. Nalilimutan nating tayo ay kailangang maliwanagan at dapat gabayan. Nalulugmok tayo sa isang malaking kawalang hindi natin alam kung ano. Alam ko ‘yan sa akin sarili. Kinokontrola ko ang aking buhay at binubuhos ang aking lakas sa mga maliliit at walang-kabuluhang limitasyong iniisip kong kaaya-ay’t katangap-tangap. Nakakalimutan ko ang ibang alternatibo ng buhay.

Mahirap harapin ang pagbabago. Nakakatakot kase kung iisipin. Tinatanggap ko ito ng walang halong pangamba at kung kinakailangan. Pero may isang bagay akong napuna, hindi ako ganoon ka bukas sa iba’t-ibang pagbabago ng buhay – naging kumportable ako sa aking araw-araw na ginagawa’t mga obligasyon. Subalit ang aking kaluluwa’y pinapaalalahanan ako na ang pagtuklas ay libangan ng buhay, na ang pag-eeksperimento’y partisipasyon natin at ang mga bawat pinagdada-anan natin ay pamamaraan ng buhay upang maipabatid sa atin na ito ay walang hangganan at tayo ay hindi. Na ang lahat ng ito’y lilipas din. Na ang buhay natin ang hiram lamang.

Iba’t-ibang klase na din ng tao ang nakilala ko sa aking buhay – may mga lalaking sensitibo at mapag-aruga at meron ding mapangahas at mapanlinlang. May mga babaeng sinsero at totoo sa kanilang sarili at meron din namang inggitera’t mapagmataas. Nakakita na din ako ng mga ngiting puno ng kasinungalingan at mga luhang basang-basa at punong-puno sa katotohanan. Naging bahagi na din ng buhay ko ang mga taong malalaki ang mithiin sa buhay pero wala naman ginawa para makamtan ito – mga taong mahilig gumagawa ng pangako pero hindi naman ito tinutupad. Nakita ko ang aking sarili na pilit kong iniintindi ang lahat ng klase ng personalidad na ito at iwasan ang mga bagay-bagay na nagbibigay kalungkutan sa aking buhay.

Kaninang umaga, pagkagising ko, humarap ako sa salamin. Nagtataka ako. Napa-isip. Mas matanda na ako, ang buhok ko’y pagod na din at ang kinang na dati’y nasa mata ko pa noong bata ay nawala na. Unti-unting nawawala ang kabataan ko kasabay ang sigla nito. Napalitan ito ng pag-aalinlanga’t pag-aalala, ng kalungkutang hindi ko mawari kung ano ang sanhi.

Sa isang saglit, natauhan ako. Ang mukha sa salamin ay nagbabago sa harap ko. “Nah! Baka hindi ka lang nakapag-ayos ng sarili mo,” nasabi ko. Pero sa kailaliman ng aking pagkatao, alam ko na ang lahat ng ito’y mga pagbabagong kinakailangan kong harapin. Kagaya ng parati kong ginagawa, ngumiti uli ako sabay sabing “Hindi ka naman ganoon ka panget, hindi pa matanda.” Pero hindi din ito umubra. Linakihan ko pa ang pag-ngiti na para bang nakabungis-ngis na sa pag-aakalang makakahanap ako ng konswelo sa aking ginagawa. Ni hindi nga din iyon nakatulong. Siguro, ito’y paalala na kinakailangan ko nang gawin ang mga bagay na gusto kong gawin, harapin ang pagbabago ng walang takot at bumangon sa aking pagkakalugmok. Kinakailangan kong ipagpatuloy ang aking buhay. Ang dami pang dapat tuklasin, dapat makita.

Nangungulila ang puso ko sa mga taong naniniwala pa din sa mga bagay na ipinapamulat ng buhay, sa mga katotohanan nagbibigay lakas, sa pagiging sinsero sa lahat ng oras, sa pag-kalinga, sa pagkakaibigan. Higit sa lahat, ngangungulila ang puso ko sa mga taong alam kung ano talaga ang pag-ibig at kung paano maging kaibig-ibig. Naghahanap ang puso ko ng paraiso kung saan ang lahat ng tao’y magkani-ig – na tanging iniisip lang ay ang mga bagay na makakapagbigay kasiyahan sa ating mga puso – pagkakaibiga’t mga mithiing inaasam nating lahat. Nangungulila ang puso ko sa panahong tanging pag-ibig at pagkakaibigan ang pinaka-importante at pinakamasayang parte ng ating buhay.

Paminsan-minsan, nalulungkot tayo sa landas na ating tinatahak at ang mga taong naging parte nito. Unti-unting binabalot ng kalungkutan ang ating pagkatao. Hindi natin naiiwasang tanungin ang ating mga sarili kung ano talaga ang kahulugan ng lahat ng ito sa ating mga buhay.

Sa bawat araw na dumadaan, nakikita ko na may mga taong mas malaki pa ang dinadala’t pinapasang kalungkuta’t pag-aalinlangan kung ikukumpara sa akin. Iyon nga lang, mas alam nila kung papaano harapin ang lahat ng iyon na may tapang at determinsayon. Napa-isip uli ako. Kung iisipin kase hindi naman siguro ganoon kalaki at kabigat ang mga pinapasan ng puso ko – na kinakailangan kong maging masaya, maunawai’t mapag-mahal. Kailangan ko pang magsikap at magpunyagi para makamit ito. Ito’y nagbibigay sa akin ng lakas upang magtiwala sa aking sarili at sa aking mga munting kakayanan. At higit sa lahat, magpasalamat sa mga bagay na meron ako sa bawat araw ng aking buhay.

maLinG aKaLa

Magkasabay kaming umuwi noong gabing iyon. Ang dami naming napag-usapan. Yung parang wala nang bukas. Yung parang amin ang mundo. Pagdating ko ng bahay, humiga ako sa aking kama na yakap-yakap ang unan. Halong lungkot at saya ang naramdaman ko. Pero inaamin ko, nag-aalala pa din ako.

“Kailangan ba talaga niyang umalis? Ba’t ganun? Ang dami pang kailangang makita, ang dami pang dapat malaman pero ang iksi ng panahon. Ganun ba talaga dapat?” Napatulo ang luha ko.

Bukas kinaumagahan, araw ng kanyang pag-alis, nakatanggap ako ng isang mensahe sa aking celfon.

“Libre ka ba mamayang gabi? Dinner tayo.”

“Salamat at hindi natuloy ang pag-alis niya.” Masayang-masaya ako. Napatalon sa saya ang puso ko.

“O sige. ‘San ba tayo magkikita? Ano bang meron at may pa-dinner dinner ka pang nalalaman?”

“Dun pa din. Sa pinupuntahan natin. Alas-siete ha? H’wag na h’wag kang makakalimot. Okey? Basta. Punta ka ha? Aantayin kita.”

Buong araw kong inihinanda ang sarili ko. Laking pasasalamat ko’t hindi natuloy ang pag-alis niya.

Pasado alas-siete na ako dumating. Imbes pagkagalak, kaba ang aking nadarama. Hindi ko mawari kung bakit. Nabalot ang isip ko ng pag-aalinlangan. Parang may mali. Parang hindi tama. Despedida party pala. Isang maling akala.

Andun ang lahat – ang kanyang pamilya, mga kaklase noon kolehiyo, barkada at ilang kaibigan. Sa isang saglit, umiba ang anyo ng lahat. Para akong nasa isang malawak na karagatan na puno ng mga nilalang na hindi ako pamilyar. Mga bagong mukha. Pakiramdam ko’y nag-iisa ako. Ang daming panauhin. Halos lahat propesyonal na – may trabaho, may pamilya, may anak. Samantalang ako, isang hamak na musikerong nagmumukmok sa isang sulok. Nanliliit ako.

Sa mga oras na iyon, ibang-iba siya. Hindi ko na siya kilala. Hindi na siya ang dating isdang nakilala ko, isdang napamahal na sa akin. Yung parang walang pagmamalasakit. O baka sakim lang talaga ako – iniisip lang ang aking nararamdaman? Lumapit siya sa akin. “Okey ka lang ba diyan? Kuha ka lang ng gusto mo ha? Doon muna ako sa kabilang mesa.” Sabay ngiti. Kakaiba ang aura niya noong gabing iyon – yung klase ng aura na pakiramdam mo wala kang halaga. Nanliliit ako – maliit na kahit isang hamak ng butil ng bigas ay mas malaki pa sa akin. Hindi ko kinaya kaya naisipan kong bumaba. Mabuti na lang at nandoon ang isa sa mga kaibigan namin. Kumuha ako ng isang bote ng beer sabay sindi sa sigarilyong hawak-hawak ko.

“Ba’t siya ganoon? Hindi naman siya dating ganyan, hindi ba?” naitanong ko sa aking kaibigan.

“Ha?! Ano?! Sino?!” napataas ang kilay ng kaibigan ko.

“Wala. Baka ganoon lang talaga.” Isang malaking buntong-hininga kasabay ang pagbuga ng usok mula sa hinihithit kong sigarilyo.

Hindi na ako bumalik sa taas. Nagsasaya kase silang lahat. Ayoko ng ganun. Weird ano? Aalis na din lang ang tao, naisipan pang mag-party. Tsk. Tsk. Ewan ko ba. Hanggang ngayon ay hindi ko pa din lubos maintindihan ang mga bagay na kagaya neto.

Mag-iisang oras na yata ako sa baba noong namalayan niyang wala na ako dun. Nagpapakalunod ako sa lungkot at galit na nararamdaman ko. Nagmukha ng tambutso ang bunganga ko sa kakahithit ng sigarilyo. Ilang bote na din ang naubos ko. Medyo lasing na. Tahimik akong nakaupo sa isang sulok. Makitid na ang utak. Nakatunga-nga. Nang biglang, “My feelings are for you. And that is for sure. I hope you’d understand that my family doesn’t know.”
Naka-ukit yan sa utak ko magpahanggang sa ngayon. Hindi ko nga din alam kung naaalala pa niya ang lahat ng sinabi niya sa akin. Lahat ng nangyari. Lahat.

“Naiintindihan ko. Wala naman ako sa posesyon para magramdam nang ganito, hindi ba?”
Hit-hit pa din ako ng sigarilyo sabay lunok sa usok nitong nilason ng lalo ang makitid kong utak. Damang-dama ko ang pagkakadiin ng mapurol na kutsilo sa puso ko. Masakit. Nakamamatay.

“Sino ba naman ako para bigyan niya ng halaga?” buntong-hininga. Ewan. Puno na siguro ng usok ang utak ko. Nakalutang ang lahat sa ere – ang isip ko, ang puso ko, ang pagkatao ko.
Umuwi akong mag-isa. Hindi ko na hinintay na matapos ang party. Ika-28 ng Mayo, huling pagkakataong nasilayan ko ang maamo niyang mukha. Huling araw na nakita ko siyang ngumiti’t masaya. Huling araw na nahawakan ko ang kanyang kamay – kamay na alam kong hindi magiging akin. Iyon na ang huli naming pagkikita.

“Para saan pa? Para ano? Walang dahilan para mag-saya.”

Hindi ko napigilang mapa-iyak. Para akong isang sanggol na naghahanap ng kalinga ng aking ina. Bawat patak ng luha ko’y kasabay ang mga naglahong mithiin. Kasabay sa ihip ng hangin, inagos ng malalaking alon ang kastilyong gawa sa buhangin. Hindi naging madali para sa akin ang lahat. Sabay bunot sa kutsilyo sa malalim na pagkakabaon nito sa puso ko. Kinailangan kong magsimulang muli.

“Kararating ko lang ng Hong Kong. Pakabait ka ha? Ingat ka palagi!” huling mensaheng natanggap ko mula sa kanya sa aking celfon.

Hindi ko na napigilan ang pag-alis niya.

Wala na akong magagawa.

Wala na akong nagawa.

Wala na.

Wala.

P.S. Lahat ng ito’y hango sa kwento ng aking buhay. Sa lahat ng nagtanong, nagtatanong at magtatanong pa, opo, nangyari ang lahat ng ito. Ito’y hindi likha ng aking imahinasyon o kathang-isip lamang. Ang isda ay nasa Amerika pa din sa kasalukuyan. Magtatatlong taon na din po kaming hindi personal na nagkita.
Masaya ako at inyong sinubaybayan ang makulay at marupok na kwento ng isang katulad ko. Ikinagagalak ko po na kahit sa pamamagitan ng aking mga inilathala sa blog na ito, ay nagkani-ig tayo.

At sa’yo, Isda, kagaya ng sinabi ko noong isang araw, inaamin kong binawasan ko ang ibang bahagi ng kwento sa kadahilangan may mga bagay na kinakailangan itago sa mundo. Isang bagay lang din ang ipinapangako ko, at buong-puso kong ipinapangako, hinding-hindi ko dinagdagan ang kwento sa kapakanan ng aking blog at sa mga taga-subaybay nito.

Naka-ukit na sa aking puso’t isipang ang lahat ng nangyari apat na taon na ang nakalipas. Mas maliwanag pa ito sa sikat ng haring araw. Mas malinaw pa sa mala-krystal na tubig ng malawak na batis. Sapat na ang malaman mo ang lahat ng aking naramdaman noong panahong iyon at mga nararamdaman ko sa kasalukuyan. Maraming salamat at pinuno mo ng kulay ang buhay ng isang malungkot na nilalangang na kagaya ko. Mahal pa din kita’t nangungulila ako sa iyo.

-Mikee

hOmE-mAdE caRd

Mahilig akong magsulat. Kahit nga home-made cards eh pinagdidiskitahan pa. Emosyonal ako. ‘Yon ang isang malaking kahinaan ko. Buong-puso kong inaamin yaon. Nasisiyahan kase ako sa mga konting bagay na ginagawa ng tao para sa akin. Pinahahalagahan ko yaon. Paminsan-minsan, dahil sa kahinaang ‘yon, parati akong nasasaktan.

Ika-25 ng Mayo, naisipan kong gawan siya ng card. Kahit sa ganoong paraan eh maalala niya ako. Ibinuhos ko ang lahat ng aking nararamdaman – saya, galit, puot, pagkabigo, lungkot at kung paano niya napasaya ang puso ko kahit saglit lang. Kung paano niya pinuno ng kulay ang buhay ng isang isdang katulad ko na nasa isang malaking kawalan sa malawak na karagatan. Hindi ganoon kadali magsulat ng mga bagay na iyon lalo pa’t konting panahon lang naman ang pinag-samahan naming. Kung tutuusin nga eh hindi dapat dinidibdib ang mga bagay na nangyari sa isang lingo. Ganoon pa man, naging parte na din siya ng aking malungkot at puno ng pagkabagabag na pagkatao. Sa oras na ‘yon, pakiramdam ko pasan ko ang bigat ng mundo. “Kakayanin ko ‘to.”

Ang bawat araw na lumilipas ay siyang katumbas ng kahilingan kong hindi matuloy ang pag-alis niya. Nasa isang mall ako noon. Naka-upo sa foodcourt habang nag-aantay ng oras. Papunta kase ako sa tagpuan namin. Datapwa’t, nabago ang lahat - nabago ang pagkatao ko. Kahit ilang baldeng luha pa ang ibuhos ko, hindi na mababago ang lahat. Ang aking nadarama para sa kanya ay ang tanging bagay na nagbibigay sa akin ng lakas para harapin ang lahat. “Hopeless romantic,” ika nga nila.

Mag-aalas siete na ng gabi noong kami’y nagkita. Andoon ang lahat – ang mga kaibigan naming todo suporta. Masaya silang nakikita kaming magkasama. Kasabay noon ang pangambang isa sa amin ang masasaktan. Ganoon pa man, kahit sa aking kalungkutan, ay napapangiti pa din niya ako. Hindi ko iniisip ang lahat. Walang oras na sinayang. Dapat masaya palagi. Sa aking pag-ngiti, kasabay ang kirot na nadarama ng aking puso.

Masaya akong nakikita siyang nakangiti. Yong ngiti na wari’y walang dinaramdam. Na walang inaalala. Masaya ako kapag nakikita siyang ganoon. Napa-ibig akong lalo.

“May ibibigay ako sa iyo,” sabay bigay ng card.

“Wow! Salamat! Matagal-tagal na din akong hindi nakatanggap ng card.” Kinurot niya ang aking pisngi.

Hiyawan silang lahat. Hiyang-hiya ako. Abot-tenga ang ngiti ko. Lumakas lalo ang kabog ng aking dibdib.

“Salamat sa pagiging maaalahanin,” dugtong niya. Binuksan niya ito sa harap ng aming mga kaibigan at binasa. Napangiti uli siya.

“Pasensya ka na kung ‘yan lang ang maipapabaon ko sa’yo,” nakayuko kong sinabi sa kanya.

Hindi na siya umimik. Tiningnan niya ako sa mata – parang may ipinapahiwatig. Isang bagay na hindi na kailangan pang sabihin. Naintindihan ko iyon. Hinawakan niya ng mahigpit ang aking kamay. Natahimik ang puso ko.


itutuloy…

LinGoN

Maganda ang gising ko. Magtatanghali na noong ako'y nagising. Buti na lang at nasa tabi ko pa din siya - mahimbing na natutulog. Niyakap ko uli siya ng mahigpit sabay bulong ng, "Gandang umaga!" Mataas na ang sikat ng araw.

Hindi lang isang beses nangyari ang eksenang iyon. Kung iisipin nga eh parang araw-araw kaming nagkikita't nag-uusap. Nagkakakilanlan. Masakit mang isipin eh bilang na din ang araw ng pananatili niya sa Iloilo. Bawat araw pilit kong iniisip na ang lahat ng ito'y isang magandang panaginip lamang. Sa bawat araw na lumilipas ay siyang sakit na aking nadarama. Tila parang dahan-dahang hinihiwa ng isang mapurol na kutsilyo ang puso ko sa dalawa. Malalalim ang pagkakasugat. Waring hindi mahilom.

Naaalala ko pa nga ang mga sinambit niya sa akin, "Pag-umuwi daw ako ng 'Pinas eh h'wag na h'wag daw akong i-ibig."

"Ba't naman?" naitanong ko.

"Para maging madali ang lahat. Sa ganoong paraan eh wala akong pusong masaktan at ganoon din ako."

"Kaso, huli na din ang lahat," napabulong ako.

Hanggang ngayon, hindi ko pa din lubos maisip na naging bahagi siya ng buhay ko. Naalala ko tuloy ang journal ko noong hayskul. Pangalan niya kase ang gamit-gamit ko. Hindi ko kase alam na may taong ganoon ang pangalan - isang pangalang kathang-isip ko lamang.

Ilang araw pa ang lumipas at kinailangan na niyang umalis. Papalapit na ang araw na kinakailangan na niyang magpaalam. Halong lungkot at saya ang nadarama ko noong oras na iyon. "Sulitin na lang ang natitirang oras," pakonswelo.

Ako ang tipo na humihingi ng tanda sa lahat ng aking ginagawa - kahit ano - mapatrabaho, interview, pag-ibig. Ilang beses ko na ding sinubukan 'yan.

Isang araw, pa-uwi na kaming dalawa - hinahanap kase ako ni Mama kaya kinakelangang umuwi. Magkasalungat ang direksiyon ng aming pupuntahan. "Pag 'eto lumingon, akin siya."
Nag-antay ako. Umaasang lilingon siya. Malapit na siyang lumiko sa kabilang kanto. May pader kase. Ilang hakbang nalang. Sabay lingon.

"Akin siya."

Umuwi akong masaya. Napatalon ang puso ko.


itutuloy...

kAnLunGan

Hindi lang isang beses nang-yari ‘yon. Sa dami ba naman ng nainom namin eh kung ano-anong kalokohan ang pinagtanong ng kaibigan ko. Dare na naman ulit. Sabay tawanan kaming tatlo.

“Alangan namang sumali ako sa inyo,” pabirong sabi ng kaibigan ko. Mekalasingan na din kaming tatlo n’on. Na-iilang pa din ako. ‘Di ko pa kase ganun kakilala yung tao eh ayon naghahalikan na kami. Napatingin ang isda sa akin sabay halik sa labi ko. Kinabahan ako.

“Hoy! Ano ‘yang ginagawa ninyo? Ang babastos niyo ha! Tse!” ‘Di namin pinansin ang kaibigan ko. Tuloy pa din kami sa aming ginagawa. Napangiti’t napatawa ang kaibigan ko.

“I guess my job’s done. Pwede na siguro akong umalis,” pangiting sabi ng kaibigan ko. Natigilan kami. “Sa’n ka pupunta?” tanong naming dalawa. “Eh ‘di uwi na! Tse!” sabay dampot ng telepono para tumawag sa front desk.

Ilang saglit pa at dumating na ang taxi ng kaibigan ko. “Alis na ako. Enjoy the night! Talk things out.” Ang mokong napakindat. Kung nakipagpustahan ako eh tiyak panalo ako. Plinano nga talaga ang lahat ng ito. Ganun pa man, ‘di ako nagsisisi. ‘Di ako nagalit. Napangiti ang puso ko. Ang pananabik ko sa alak ay unti-unting nawala. ‘Di na naming napiligan ang kaibigan ko. Kaya ayon, umuwi na din.

Naiwan kaming dalawa sa kwartong iyon. Nagkatitigan. Walang umimik. Walang nagsalita. Nakakabingi ang katahimikang bumabalot sa amin. Niyakap niya ako. Damang-dama ko ang katiyakang matagal ko nang hinahanap. Nawala ang lahat ng lungkot ko. Masaya ako. Masaya ang puso ko.

“Ligo muna ako. Mahirap nang magkasipon. Tumatagal kase sa’kin ang ganung klaseng sakit.” Tumayo ako’t pumunta sa banyo. Hindi ako lumingon sa kanya. Takot ako. Takot ang puso ko.

Maraming bagay ang pumasok sa ulo ko n’ong mga panahong iyon – kung ba’t ako nagpa-iwan sa isang estranghero, kung bakit andito ako, kung bakit masaya ako kasama siya, kung ba’t magaan ang loob ko sa kanya. Tinuloy ko ang aking paliligo. Ang bawat patak ng tubig na tumutulo ay katumbas ang bawat tanong na nasa ulo ko. Napatulala ako. Napa-isip. Tahimik.

Hindi ako nagtagal sa banyo. Hindi kase ako ang tipo na isang buong taon kung maligo. Lalo na’t lapitin ako sa sipon. Bawal sa akin ang magbabad sa tubig. Paglabas ko ng banyo eh sumunod siya. Niligpit ko ang kalat sa kwarto. Napa-upo ako sa kama. Tulala pa din. Tahimik. Nag-iisip. Napahiga ako sa kama. Ganun pa din ako, nakatulala habang nakatingin sa kisame. Maginaw sa kwarto. Ilang saglit pa ay lumabas na din siya ng banyo.

“Tulog ka na?” tanong niya sa akin sabay patay ng ilaw. Tanging ang desk lamp na nasa mesa ang nagbibigay liwanag sa madilim na kwarto. “Oo. Pagod na din kase ako.” Napahiga na din siya. Niyakap niya ako. Niyakap ko din siya. Ramdam ko ang init ng kanyang yapos. Napawi ang aking pagkabagabag. Natahimik ang puso ko. Nabura lahat ng tanong sa ulo ko. “Mabuti na ang ganito,” sabi ko sa aking sarili.

“Mahal kita,” pabulong niyang sinabi sa akin. “Gusto din kita,” tanging sagot ko.
Napa-isip ako, “Ba’t nya nasabing mahal niya ako eh hindi pa nga kami nagkakilala ng lubusan?” Tsk. Tsk. Ang buhay nga naman oo. Paminsan-minsa’y ‘di nga talaga natin maintindihan.

Napahigpit ang yakap niya sa akin. Ganun din ako. “Kaso aalis din ako. Baka hindi rin ako magtagal dito sa Iloilo.” “Ba’t san ba punta mo? Uuwi ka?” “Oo.” “Ah, balik ka na ng Maynila?”
“Hindi. Balik na akong Amerika.” Nabigla ako. Napa-upo. “I hate you!” sambit ng aking mga bibig. Nabalot ako ng pangamba, ng kalungkutan. Niyakap niya akong muli. “Sana hindi na lang tayo nagkakilala kung ganito din lang naman pala,” patampo kong sinabi sa kanya habang naka-upo sa gilid ng kama. “Sorry.” Batid niya ang lungkot na aking nadarama. Niyakap niya uli ako. Isang paalala na magiging okey ang lahat. Pero hindi ganun kadali ang lahat.

Tanging mga yakap at halik niya ang naging kanlungan ko nung gabing iyon. Inantay ko hanggang sa makatulog siya. Nasa balikat ko ang kanyang ulo. Naging mahimbing ang tulog niya. Hindi ko napigilan ang aking sariling tingnan ang maamo niyang mukha. Parang anghel. Walang bahid ng pag-aalala. Napangiti ulit ako. Kung noong una eh isang isda lang ang naging tinging ko sa kanya, sa mga oras na ‘yon ay naiba ang lahat. Isa siyang kaluluwang naghahanap ng aruga’t pagmamahal. Isang nilalang na kagaya ko. “Kaya naman pala naging magaan ang loob ko sa kanya.” Dahil doon, nabago ako. Mula sa pagiging isdang nasa kawalan ng malawak na karagatan, naging tao muli ako. Napa-ibig ako. Nasaktang muli. Sana hindi na natapos ang gabing ‘yon. Sana.

itutuloy…

KaKuNTsaBa

Naka-ilang bote na ako ng beer nung gabing yun. Marami-rami na din ang nainom ko. Ni hindi man lamang ako nalasing. Umiinom ako pero hindi ako lasinggero kaya ang laki ng pagtataka ko kung ba’t hindi man lang ako nahilo o nasuka. Mag-aalas tres na ng madaling araw. Ang bar ay malapit nang magsara. Naghahanap pa ng maiinom ‘tong lalamunan kong sabik sa alak.

Masaya ako pagkasama ko ang kaibigan kong ‘yon. Matinong kausap – kahit anong topiko mang pag-usapan eh siguradong may alam siya. Kaya nama’t tinitingala’t nirerespeto ko siya. Inglesan kami kapag kami’y nagsama. Inglesan din lang, eh di rin uurong ang lola. Napamahal na sa akin ang kaibigan ko. ‘Yon nga lang hindi na kami masyadong nagkikita kase may syota na siya. Mahirap nang mapagkamalang mang-aagaw.

“Libre ka ba?,” tanong ng kaibigan ko. Tumaas ang kilay ko. Kako kase baka mebinabalak tong baklang ‘to. “Gusto ko pang uminom. Tara, maglasing tayo,” sagot ng lolang sabik sa alak. Sabay bayad sa lahat ng beer na naubos ko.

Magkasama kaming tatlo – ako, ang aking kaibigan, at ang isdang naghahanap din ng kanlungan sa malawak na karagatan- lumabas sa bar. “Gusto ko pang uminom,” pa-iring kong sinabi sa dalawa habang nag-aabang ng taxi. Wala ng ulan sa mga oras na ‘yon at ang lupang uhaw ay basa sa luha ng kalangitan. Maginaw. Malamig ang simoy ng hangin.

“Ma, Q po tayo,” tumaas lalo ang kilay ko. “Akala ko ba’y iinom pa tayo? Ano’ng gagawin natin dun? Eh ‘di ba motel ‘yon?” tanong ko. “Loka, may beer dun. Sa ganitong oras ba naman eh wala na sigurong bukas na bar na pupwede nating mapuntahan,” pangiting sagot ng kaibigan ko. Kung titingnan mo eh parang may naka-akbay na demonyo sa balikat niya. Loko nga talaga! Ang isda, tahitahimik lang. ‘Di nag-iimik. ‘Di nag-iingay. Misteryoso pa sa akin ang pagkatao niya. Bahid ng lungkot at saya ang mukha niya. Ganun pa man, kalmado pa din siya. Isang bagay na nakakuha ng atensyon ko. Sabay kabog ng aking dibdib. ‘Di ko pinuna. Pero naging magaan ang loob ko sa kanya.

Tahimik kaming pumasok sa taxi. Ang kaibigan ko’y naupo sa harapan habang kaming dalawa nama’y nasa likuran. Kung titingnan mo, nasa magkabilang dulo kami ng taxi – siya nakadikit sa bintana habang ako eh parang na-mighty bond sa pintuan. Ang tahimik. Nakakabingi. Ang tanging maririnig mo lang ay yung tunog ng makina ng sasakyan. Nakaka-ilang.

“Mikee, mag-usap nga kayo. Nabibingi kase ako. Ang tahimik ninyo.”

Mikee ang tawag niya sa akin. ‘Yon ang naging palayaw ko sa grupo namin. Ako kase ang bunso. Gasgas na kase ang pangalang Michael kaya pinalitan nila. Michael hanggang sa Mikee hanggang sa naging Mico na ito.

“Ah ganun ba? Eh ano bang dapat naming pag-usapan?”

“Kahit ano, tungkol sa buhay-buhay. Kahit ano. Basta mag-usap kayo.”
Deadma pa din ako. Yung isda, ganun pa din. Parang walang narinig. ‘Di pa din umiimik. Kahit na nakarating na kami sa aming patutunguhan, eh wala pa din. Kainis ba naman! Magsalita ka nga!

“Magkano yung babayaran natin?” tanong niya. Salamat nama’y nagsalita na din. “Naku h’wag na. Ako na ang bahala,” pangiting sagot ng aking kaibigan sabay kuha sa kanyang pitaka’t binayaran ang mamang drayber. “Hala sige, pasok na tayo.”

Pers taym ko pang pumasok sa motel na yon. Maganda ang kwarto. Malinis. Malayo sa inaakala kong motel na pang-short time lang. Deretso ako sa kama. Malamig. Ang sarap sa pakiramdam habang akap-akap ko ang unan. Pakiramdam ko nawala ang aking pagod. Nawala ang aking pagkabagot. Alam mo yung pakiramdam na para kang nasa ulap. Parang walang problema. Sa ganun pagkakataon, nakalimutan ko lahat ng bumabagabag sa aking puso’t pagkatao. Wari’y nahilom ang sugat sa aking puso. ‘Di man nagtagal, sa maiksing panahon eh nakalimutan ko ang lahat. Nabuhayan ako.

“Kuya, tatlong beer nga. Salamat po!”

“Okay, time for you guys to get acquainted,” sabay baba sa telepono. Ngiti-an na lang kaming tatlo. Beer pa din ang nasa utak ko. Sabik sa lasa neto. Maliwanang ang kwarto.

“Are you in for a game? Sige, habang nag-aantay tayo sa beer, laro na lang muna tayo para magkakilanlan na kayo. Okay? Sige, TRUTH OR DARE ta’yo.” Natahimik ako. ‘Ni hindi man lang ako nakapag-ayaw o nakapag-oo man lamang.

‘Yon ang unang pagkakataong nasilayan ko ang maamong mukha ng isda. Tsinito. Maputi. ‘Yong tipo ng nilalang na maipagmamalaki mo sa mundo. May katangkaran din siya. Batid ko ang kanyang nararamdaman. Napangiti ako. Bumilis ang kabog ng puso ko.

Nagsimula na ang laro. Mabuti na lang at dumating na din ang beer. Kinakabahan ako. ‘Di din naman kase ako ang tipo na pagnakita mo eh mapapalingon ka. ‘Di naman ako kagwapuhan. Ang masaklap nga eh kung may nagkagusto sa akin eh hindi dahil sa gwapo ako pero dahil marunong akong kumanta. “Paano na lang kaya ‘pag wala akong musika? May magmamahal din kaya sa akin?” malungkot na tanong ko sa aking sarili.

“Sino ang ibinoto ni _____ noong nakaraang halalan?” Ang weird nang naging tanong.

“Si Bro. Eddy?” pabiro kong sagot sa kanyang tanong.

“Paano mo nalaman?” pagulat niyang tanong.

Tawanan kaming tatlo. TRUTH ang naging hatol sa kanya. Do’n ko na siya umpisang nakilala. Isa pala siyang Born-Again Christian. Kadahilanan kung ba’t si Bro. Eddy ang ibinoto niya. Ipinagpatuloy naming ang laro. Tanungan lang. Truth ng truth. “Mas mabuti na yaon, sa ganoong paraan eh makilala ko siya,” nakangiti ang puso ko. Tumagal ang ganong klaseng tanungan hanggang sa, “Ano ba naman kayo, wala naman ka-thrill thrill yang mga pinang-gagagawa ninyo. Wala nang TRUTH ha, DARE na lahat.”

Hanggang sa, “Ayan, Mikee, p’ano bay an, talo ka? Dare hindi ba? Sige nga, halikan mo nga siya.”

itutuloy...